از کمالگرایی تا اهمال کاری

اهمال کاری (Procrastinating) یا تعلل در کارها و به عقب انداختن امور مهم زندگی موضوع متداول این روزهاست که خیلی ها گلایه مندند از خودشان که خواهان شروع یک فعالیت هستند اما نمیدانند چرا از انجامش امتناع میکنند! و یا کاری که تصمیم گرفته اند را آغاز نمیکنند و یا در انجام کاری که شروع کرده اند؛ تنبلی میکنند و به عقب می اندازند آن را و خود را مشغول امورات دیگر چون فضای مجازی میکنند. انگار اراده و انگیزه کافی را ندارند و به ناچار یا بی خیال آن فعالیت میشوند و یا خود را بر اینکه آن فعالیت به درد نمیخورد، قانع میکنند و رهایش میکنند. یا اینکه ممکن است خود را بابت عدم انجامش سرزنش کنند و عذاب وجدان زیادی به خود وارد کنند.

اهمال کاری دلایل مختلفی میتواند داشته باشد؛ در اینجا به یکی از دلایل آن که کمالگرایی (perfectionism) است، میپردازیم. البته منظورمان کمال گراییِ نادرست و ناهنجار و یا همان کامل گرایی است. شاید برایتان سوال باشد که چطور ؟ بله ! فرد کمال گرا مدام در ذهن خود میپروراند که همه چیز باید به صورت تمام و کمال آماده باشد تا بخواهیم اقدامی برای شروع داشته باشیم و به این طریق اقدام به عمل را مدام به تعویق می اندازد. کمال گرایی که در ایرانیان نیز به وفور دیده میشود، صفتی سراسر منفی نیست؛ بلکه افراد کمالگرا همیشه شوق زیادی به پیشرفت و باز کردن مسیرها و فتح قله های جدید دارند. اما گاهی این کمالگرایی به افراط می انجامد و یا فرد موفق نمیشود با کمالگرایی خود به درستی مواجه شود و در نتیجه کمالگرایی به جای اینکه او را در آغاز یک فعالیت، در انجام یک پروژه بزرگ و یا بازکردن مسیر و قله های جدید یاری رساند، مانع میشود و به تناوب میخواهد که همه جزئیات و همه ابعاد مقدماتی کار را به درستی محقق کند تا سپس آن را آغاز کند. امری که غالبا به راحتی محقق نمیشود و او را دچار اهمال، سرخوردگی و یا سرزنش میکند.

نشانه های کمالگرایی ناهنجار

یکی از شاخصهای اصلی کمال گرایی ناهنجار، تمایل فرد به تعیین استانداردهای بالاست؛ آن قدر بالا که فرد خودش هم میداند که شاید هرگز به آن سطح نرسد! پس لاجرم هرگز به انجام آن عمل دست نمیزند. این بی فعالیتی عدم اقدام و شروع کار ممکن است در فرد استرس ایجاد کند و او را مضطرب کند. ولی در اینجا یکی از سازوکارهای دفاعی به کمک او می آید و فرد را قانع میکند که “نه، تو اهمال کار نیستی و کار اشتباهی نکردی. چون شرایط به صورت تمام و کمال آماده نبوده است ، تو کار را شروع نکردی! مشکل از تو نیست ! بلکه ایراد کار در فراهم نبودن شرایط است”
کمال گرایی نادرست، نانشانه هایی هم دارد؛ مثلا اگر:

• کارهایتان را مرتبا به تاخیر می اندازید ؟
• میدانید که باید کاری را انجام دهید ولی از انجامش مدتهاست که طفره میروید ؟
• کارهای زیادی را نصفه و نیمه رها میکنید ؟
• قبل از انجام وظیفه اصلی تان، درگیر مقدمات کم اهمیت و جزئی میشوید؟
• معیارهای بسیار سختی منظور کرده اید که شما را از شروع میترساند ؟
• در صورت رویارویی با کوچک ترین شکست انگیزه خود را از دست میدهید ؟
• ارزشمندی خود را وابسته به نتایج و دستاوردها میدانید؟

آنگاه بله ! شما احتمالا نشانه های کمال گرایی نادرست را دارید و بهتر است نحوه مواجهه درست با این ویژگی خود را یاد بگیرید. چرا که اگر طبق استانداردهای سنگین او عمل نمیکردید، دستاوردهای بیشتر و متعالی تری میداشتید.

کمال گرایی موجب میشود تا به دنبال نشانه هایی باشید که ثابت شود که عملکردتان مطلوب نیست !
اعتماد به نفس خیلی پایین میتواند از نشانه های کمال گرایی افراطی باشد؛ تا آن جا که فرد با کوچکترین بازخورد منفی به هم بریزد و از ادامه مسیر منصرف شود . حال آن که افرادی با عزت نفس بالا هم بر خود و هم بر منابع موجود شناخت دارند و برنامه های منظم چیده شده خود را با اطمینان و سماجت بیشتری ادامه میدهند ضمن آن که یک خلل کوچک در امور آن ها را از پای در نمی‌آورد.

راهکارهای مواجهه با اهمال کاری

و اکنون که با اهمال کاری و کمالگرایی افراطی به عنوان یکی از علل آن آشنا شدید؛ برخی راهکارها برای رفع یا کاهش اهمال کاری ناشی از کمالگرایی افراطی را با خود مرور و تمرین کنید.

شاید اولین اقدام برای کنار گذاشتن اهمال کاری این است که بپذیریم هیچ کس و هیچ چیز در این جهان کامل نیست ! پس تنها چیزی که اهمیت دارد این است که برنامه داشته باشیم ، اقدام کنیم ، و ادامه دهیم … و از یاد نبریم که آن چه مهم است مسیری است که طی می کنیم ، مسیری که گاه افتان و گاه خیزان می رویم ، و مهم این است که “میرویم” !… و اجازه نمیدهیم اهمال کاری ما را در گوشه ای از این مسیر زندگی مان بنشاند و به ما بخندد.

1. پنج مورد از کارهایی را که عدم انجامشان ذهنتان را مدت هاست که درگیر کرده ، لیست کنید. از آوردن اموری که جزئی تر هستند فعلا چشم بپوشید و تنها بر شروع و انجام امور شاخصی که تاکنون به تعویق انداخته اید تمرکز کنید.
2.  از میان پنج فعالیت مهمی که نوشته اید ، دوتای اول را در ذهن خودتان برجسته کنید و بر روی برگه، اقدامات لازم برای به سرانجام رساندن آن دو امر را فهرست کنید. به فکر تهیه امکانات و منابع جدید نباشید و تنها بر تمام منابع حال حاضر خود تمرکز کنید. اولویت گذاری کردن و توجه به اولویت ها یکی از راهکارهای مواجهه با تعلل ناشی از کمالگرایی است.
3. برای خودتان مدت زمان و زمان اتمام (deadline) تعیین کنید و خود را موظف کنید با وجود همین منابعی که در دست دارید ، کار را تا موعد مقرر و برنامه ریزی شده به انجام برسانید.
4. مطابق با برنامه های روزانه خود ساعاتی را برای شروع و پیش برد اقدامات تعیین کنید. لازم است که برنامه ریزی های شما برای رسیدن به آن فعالیت در برنامه هفتگی تان مشخص باشد.
5. اکنون کار را آغاز کنید. فقط شروع کنید و ادامه دهید و همیشه آن جمله انگیزشی “JUST DO IT ” را به خاطر بیاورید! پس دستان نفسمان را در دستان عزت و اعتماد قرار دهیم و شروع کنیم …

تنها شروع کنیم و بدانیم که با وجود تمام کمبود یا نبودها آنچه در نهایت مهم است ما و اقدامات ماست …

تو قدم به راه نه و هیچ مپرس، خود راه بگویدت که چون باید رفت.

#پرشین_تراپیست ، #مشاوره_آنلاین ، #روانشناس_فارسی_زبان ، #اهمالکاری ، #کمالگرایی ، #Procrastinating ، #perfectionism ، #justdoit